Herbert wiedział, że człowieczeństwo jest w boju, a nie w wygranej

"Kiedy przygotowywałem film o Herbercie, pewien uznany autorytet w dziedzinie literatury namawiał mnie do tego, żebym nakręcił film o estecie przechadzającym się brzegiem Morza Śródziemnego. A Herbert przecież był patriotą. Tymczasem "salon" próbował - i nadal próbuje - wmówić nam, że jego patriotyzm musiał wynikać z jakiegoś stanu chorobowego czy innej aberracji. Dzisiaj bardzo brakuje w Polsce Herberta. On by umiał nazwać to, co się dzieje, i zrobiłby to na pewno doskonale. Wiele uwagi w swojej twórczości poświęcał narodom, które przestały istnieć. Interesowały go one bardziej niż te, które święciły triumfy. Herbert wiedział, że człowieczeństwo jest w boju, a nie w wygranej. Teraz pewnie właśnie to by nam powiedział. Herbert ciągle mi chodzi po głowie podczas mojej pracy nad "Historią "Roja"". W jakimś sensie ma on taki sam związek z naszymi współczesnymi czasami jak żołnierze wyklęci." 

To są słowa Jerzego Zalewskiego, reżysera, twórcy filmu "Obywatel poeta". Chcę zadedykować je pani Katarzynie Herbert, wdowie po Zbigniewie Herbercie.

Dlaczego pani Herbert  nie protestowała wówczas kiedy Jerzy Buzek goszcząc jako premier na Węgrzech z okazji powstania 1956 r. cytował wiersz pt. "stoimy na granicy" (pierwotny tytuł "Węgrom")?
Czy nie przeszkadzało jej, kiedy Bronisław Komorowski na forum Parlamentu Europejskiego cytował fragment "Wizji Europy" z 1973 r.  autorstwa Herberta,  wybrany z "Zeszytów Literackich"? Wszak były to wystąpienia polityczne...

Odpowiedzi na te pytania pod linkami.

http://niniwa2.cba.pl/jacek_zakowski_pani_herbert.htm

http://niniwa2.cba.pl/na_miare.htm 

http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,7921116,Wybory_2010__Zona_Zbigniewa_Herberta_poparla_Komorowskiego.html

http://www.naszdziennik.pl/index.php?dat=20111112&typ=my&id=my09.txt 

PS. Bonus




Wypowiedzi z filmu "Obywatel poeta", które "ubodły" tzw. salon.

Jacek Trznadel o tym, że wiersz “Chodasiewicz” był o Czesławie Miłoszu:
“Przyszedłem do Herberta na początku lat 90., tu w Warszawie. I on wyciągnął rękopis wiersza zatytułowany ‘Chodasiewicz’ . Przeczytałem do połowy, uniosłem wzrok i powiedziałem: ‘Ależ przecież to jest wiersz o Miłoszu’ . Wtenczas twarz Herberta rozjaśniła się jak twarz autora, który cieszy się, że czytelnik zgadł jego autorski zamysł”.

Joanna Salamon o wierszu “Wilki” i Miłoszu:
Weźmy wiersz ‘Wilki’ [z tomu Herberta 'Rovigo' ]: ‘Ponieważ żyli prawem wilka/ historia o nich głucho milczy/ pozostał po nich w kopnym śniegu/ żółtawy mocz i ten ślad wilczy (…) nie opłakała ich Elektra/ nie pogrzebała Antygona (…) Ponieważ żyli prawem wilka/ historia o nich głucho milczy/ został na zawsze w dobrym śniegu/ żółtawy mocz i ten trop wilczy’ (…) Ale dlaczego ‘żółtawy mocz’ po nich został, dlaczego to wydobywa? Ano, mogę się mylić, ale sądzę, że dlatego, że Czesław Miłosz napisał w ‘Toaście’ : ‘Nie cierpię ludzi, którym uderza do głowy ten moczopędny środek narodowy’ . Czyli patriotyzm, taki nadmierny”.

Zbigniew Herbert o konformizmie Miłosza w stosunku do władzy komunistycznej:
“W decydującym momencie, rok 1945-47, kiedy ludzie nazywani bandytami umierali w lesie za Polskę, on pisywał felietony, niestosowne, w ‘Dzienniku Polskim’ . Za co dostał, bo to tak trzeba nazwać, posadę attaché kulturalnego w Stanach. Ja nie wymagam od przyjaciół, żeby zawsze byli mojego zdania, tylko żeby nie byli zdania tak przeciwnego, i tak konformistycznego, jakiegoś wazeliniarskiego, że to się nie da jeść.
Czy patrzeć nawet na to. I doszło do takiego spotkania w Kalifornii, gdzie on powiedział (…) o przyłączeniu [Polski do ZSRR] jako siedemnastej republiki. To było morderstwo intelektualne na swojej ojczyźnie. Więc tak, jak napisałem w liście: wstałem i wygarnąłem. Wściekłość dawała mi skrzydła”.

Jacek Trznadel o wykresleniu przez Herberta stwierdzenia “mój najukochańszy przyjaciel Adam Michnik”:
“Kiedy przygotowywałem do druku ostatnie wydanie ['Hańby domowej' ] z roku 1997, rozszerzone, Herbert powiedział, żeby z jego wywiadu skreślić kilka słów. Było tam powiedziane ‘mój najukochańszy przyjaciel Adam Michnik’ . Otóż Zbigniew Herbert powiedział: – Słowa ‘mój najukochańszy przyjaciel’ skreślić grubą kreską. Oczywiście uczyniłem…”.

Zbigniew Herbert o Michniku:
“Michnik jest manipulatorem. To jest człowiek złej woli, kłamca. Oszust intelektualny. Ideologia tych panów, to jest to, żeby w Polsce zapanował ‘socjalizm z ludzką twarzą’ . To jest widmo dla mnie zupełnie nie do zniesienia. Jak jest potwór, to powinien mieć twarz potwora. Ja nie wytrzymuję (…), ja uciekam przez okno z krzykiem”.